Voeding
Als de ezel zijn menu mocht kiezen, dan wordt het ongetwijfeld het sappige gras op een groene weide! Geen gezonde keuze, dus laten we hem best niet kiezen... Uit wat bestaat een gezonde voeding voor de ezel? Hier enkele tips die ervoor kunnen zorgen dat jouw ezel door de gepaste voeding, gezond en wel door het leven stapt.
Opgelet met energierijk voedsel!
Ezels zijn schrale dieren. Ze leven in droge, dorre gebieden waar weinig voedsel te vinden is. Hun darmen zijn ontwikkeld om uit elk sprietje gras of kruid energie te halen. Daarom vinden we in hun mest geen resten van zaden of kruiden. Krijgen ze teveel aan energierijk voedsel, gaan er afvalstoffen in het bloed terecht komen. Deze komen dan terecht in de hoeven en gaan daar een ontsteking veroorzaken. Gevolg: hoefbevangenheid! Ook andere ziekten zoals de ziekte van Cushing , koliek... worden veroorzaakt door te energierijk voedsel.
HOOI EN STRO Wil je een gezonde ezel, geef hem dan vooral ruwvoer. Dit bestaat hoofdzakelijk uit hooi en stro. Kies in dit geval voor hooi van goede kwaliteit. Dit is afkomstig van lang, doorgegroeid gras. Je herkent het aan de lekkere geur, frisse kleur en het is vooral droog. Beschimmeld hooi kan koliek veroorzaken. Een muffe geur is hier meestal het eerste, verontrustende kenmerk van. In hooi van gemaaide grasbermen kunnen giftige planten zitten. Voeder hooi met mate, verdeel het over meer dan één voederbeurt per dag. Stro daarentegen mag door de lage voedingswaarde onbeperkt beschikbaar zijn. Bewaar het hooi op een droge plaats, bescherm het tegen een vochtige ondergrond. Een goede tip voor het voederen van hooi: meng het met stro, het zal voorkomen dat je ezels te dik wordt!
BESCHIMMELD HOOI
Beschimmeld hooi herken je onmiddellijk aan de muffe geur en de onnatuurlijke, doffe kleur. Op de foto merk je duidelijk de groene tinten aan de buitenkant van de hooibaal. Ook het stof dat vrijkwam en zeer irriterend was, bewees dat dit ging om beschimmeld hooi. Meestal laten de ezels dit hooi voor wat het is maar dieren die honger hebben eten namelijk alles. Beschimmeld hooi kan de gezondheidstoestand van de ezel ernstig in gevaar brengen. Wees dus alert en voeder het nooit aan je ezel!
HOEVEEL HOOI MAG EEN EZEL KRIJGEN?
Dit is voor iedere ezel verschillend. Rekening houdend met gewicht, ras, grootte, beweging en weidegang is het dus moeilijk in te schatten. Al wat een ezel krijgt zal hij opeten! Hoe meer, hoe liever... Het is beter om kleine porties te geven en zo de lichaamsbouw van de ezel in de gaten te houden. De ene wordt rap te dik, de andere mag wat meer hebben. Het is aan de eigenaar om uit te zoeken wat het dier nodig heeft. Hou rekening met de seizoenen: in de winter mag het al iets meer zijn. Tijdens de zomer, als er weidegang is, minderen. Verder op deze pagina lees je alles over hoe je een te dikke ezel herkent. Observeren en doseren is hier de boodschap!
MEER INFORMATIE OVER HOOI: https://www.versele-laga.com/nl/nl/voor-jouw-dier/paarden/voeding/welke-soorten-hooi-bestaan-er-en-wat-zijn-de-verschillen
HET HOOINET
Het verlies van hooi kan je beperken door een hooinet te gebruiken. Je kan het hooi beter doseren en ezels gaan minder gulzig eten. Het zijn dieren die graag knabbelen en ze vinden het leuk om het hooi door de mazen van het net te prutsen. Noem het gerust een ideale bezigheidstherapie! Hang het net niet te laag zodat de voeten van de ezel er niet verstrikt in raken. Te hoog zorgt dan weer voor stof in de ogen. Kies voor een net met kleine mazen, ideaal voor ezels! Verstop in het hooi af en toe eens stukjes wortel of appel. Zorg er altijd voor dat het hooinet veilig bevestigd is.
VERSNAPERINGEN
Een ezel is géén varken! Bespaar hem van het keukenafval dat bestemd is voor de composthoop of vuilbak... Enkele versnaperingen zoals wortels en appels die we met mate voederen wegens het hoge suikergehalte, zal hij met veel plezier verorberen. Ter info: één appel (135 g) bevat 14 g suiker. In één suikerklontje zit er ongeveer 4 g suiker. Appelen zijn dus niet gezond voor ezels omdat ze teveel suikers bevatten. Een overdaad kan leiden tot een ernstige vorm van hoefbevangenheid. Wortelen bevatten minder suikers en dus minder calorieën door het hoge vochtgehalte. Eén wortel (128 g) bevat 6 g suiker. Wanneer een ezel uitsluitend droogvoer krijgt, zorgen wortelen voor een goede balans in de voeding. Ze zijn rijk aan vitamines en hebben een laag zetmeel gehalte. Toch blijft het altijd opletten, overdaad kan schadelijk zijn! Snij de wortel altijd doormidden. Plakjes kunnen in de keel van het dier blijven steken en zo verstikking veroorzaken.
GRAS
De oorsprong van de ezel vinden we in droge streken waar weinig of geen gras te vinden is. Van nature uit zijn ze gewoon aan droogte. Mals, sappig gras bevat teveel voedingsstoffen zoals eiwitten. Deze kunnen problemen zoals hoefbevangenheid, vervetting van het bloed en koliek veroorzaken. Zolang de ezel over een groene weide kan beschikken zal hij dan ook blijven eten. Beperk de tijd dat de ezel mag grazen. Verdeel de weide in percelen en geef te lang gras eerst een maaibeurt. Opgelet: de meeste voeding in gras zit dicht bij de grond! Ook een weide met kort gras moet beperkt begraasd worden door ezels. Controleer de weide regelmatig op giftige planten. Alhoewel ezels perfect weten welke planten eetbaar zijn, is het beter van geen risico te nemen en de schadelijke planten te verwijderen. Hou de weide proper door op regelmatige tijdstippen de mest te verwijderen.
Paalt de weide aan een openbare weg, fiets of wandelpad, dan hebben voorbijgangers zeker de neiging om de dieren te voederen. Met goede bedoelingen, maar overdaad schaadt! Wat je ezel ook krijgt, het is zeker niet altijd gezond... Zo is beschimmeld brood dikwijls in de aanbieding om nog te zwijgen over keukenafval! Met een waarschuwingsbordje kan je de mensen vragen om je dieren niet te voederen. Krijg je de kans, leg hen dan persoonlijk uit waarom dit zo belangrijk is. Wanneer dit vriendelijk en hoffelijk gebeurt zal het zeker opgevolgd worden!
BIJVOEDEREN
Is er voldoende hooi en gras van goede kwaliteit dan is bijvoederen voor de ezel totaal overbodig! De meeste ezels worden immers niet meer ingezet voor lichamelijk werk. Bij oudere, drachtige, zogende en verzwakte ezels daarentegen, kan het toedienen van krachtvoer of aanvullend voer noodzakelijk zijn. Veel dierenvoeders bestaan nu ook in een light versie. Voor ezels is dit zeker aan te raden! Verdeel de hoeveelheid in verschillende porties per dag.
BIETEN
In de winterperiode mag je de ezel bijvoederen met een bietje. In dit geval hebben we het over voederbieten, geen suikerbieten! Voederbieten hebben een minder suikergehalte en bevatten voornamelijk vocht. Ze zijn ideaal als maagvulling. Eén biet per dag is voldoende. Te grote hoeveelheid zorgt voor waterige mest. Bij extreme gevallen de hoeveelheid verminderen! De bieten moeten wel altijd voor het voederen gewassen worden, dit om zandkoliek te voorkomen. Geef zeker nooit beschimmelde bieten aan je ezel! De biet mag op zijn geheel gegeven worden, je ezel zal er een tijdje zoet mee zijn!
LIKSTEEN
Om de ezel te voorzien van de nodige zouten, hangen we in de stal een liksteen. Een kunstmatige liksteen bevat overvloedig veel zouten en ijzer. Minder geschikt voor ezels want hun behoefte aan ijzer is minimaal. Teveel zouten zorgt ervoor dat de ezel meer gaat drinken en plassen. De ruwe Himalaya liksteen (zie foto) daarentegen bestaat uit natuurlijk kristalzout dat wordt gewonnen in het Himalayagebergte. Deze liksteen bevat geen kunstmatige stoffen. Wees niet ongerust wanneer je ezel niet likt aan de liksteen. Niet iedere ezel heeft immers behoefte aan zouten. Toch moet hij altijd in de mogelijkheid zijn om een eventueel tekort aan te vullen.
WILGENTAKKEN
Ezels knabbelen en knagen graag. Wanneer ze verblijven in een omgeving waar bomen staan smullen ze van de boomschors die ze eerst vakkundig af knagen. Vooral in de winter als de verveling toeslaat, kunnen takken zorgen voor een uitstekende bezigheidstherapie! Wilgentakken en takken van de berk en linde komen hiervoor in aanmerking. Esdoorn en de zaadjes ervan, beuk en eik zijn giftig. Sinds kort ontdekten paardeneigenaars dat ook de jonge scheuten van de esdoorn giftig zijn. Wilgentakken en blaadjes hebben een geneeskundige werking; ze bevatten salicine die koortswerend en pijnstillend is. In het lichaam wordt deze stof omgezet in salicylzuur, een natuurlijke vorm van penicilline. Ezels zijn dol op wilgentakken! Toch is het aangewezen om deze met mate te voederen. Belangrijk: informeer altijd op voorhand of de takken en blaadjes die je aan de ezel wil geven niet giftig zijn!
BOOMSCHORS
Afgezaagde of afgewaaide takken zijn een feestmaaltijd en bovendien een gezonde bezigheidstherapie voor de ezel. Het lekkerste is de boomschors dat ze zorgvuldig en met veel geduld afpeuzelen. Daarom is het ook af te raden om ezels in de buurt van bomen te houden. Wanneer de schors rondom de boomstam wordt afgeknaagd, sterft de boom af. Maar snoeisel die uiteraard niet giftig is mag op het menu gezet worden!
WATER
Misschien wel de meest noodzakelijke behoefte van een ezel is proper drinkwater. Zorg ervoor dat zowel in de winter als in de zomer je ezel altijd voorzien is van water! Om te vermijden dat het water tijdens warme zomers te warm wordt, plaats je de drinkemmer op een schaduwrijke plaats. Tijdens vriesweer regelmatig controleren op bevroren water. Ijswater of te koud water kan koliek veroorzaken! Wie beschikt op een directe, nabije waterleiding kan van deze voorziening gebruik maken door een automatische drinkbak te installeren. Heel praktisch die het zeulen met wateremmers totaal overbodig maakt. Bovendien kan je ezel altijd genieten van lekker,vers water! Opgelet: met vriesweer kan dit systeem bevriezen.
MIJN EZEL IS TE DIK...!
Het is veel makkelijker om een magere ezel bij te voederen dan een te dikke ezel te laten afvallen. Overschakelen op een streng dieet of veranderen van voeding kan problemen veroorzaken. Daarom moet er geleidelijk overgeschakeld worden naar een juiste voeding. In dit geval: hooi, beperkt gras en vooral stro. Wanneer men plots veel minder gaat voederen, maakt de ezel gebruik van zijn vetreserves. Deze komen in het bloed terecht waardoor alle organen ernstig beschadigd worden en niet meer functioneren. Een behandeling is hiervoor onbestaande met als gevolg dat de ezel sterft. De medische term hiervoor is hyperlipemie of bloedvervetting. Een juiste voeding is dus voor een ezel levensbelangrijk! Op de foto: een ezeltje met een serieus hooibuikje.. Veerdeel de dagelijkse portie hooi in een voederbeurt 's morgens en 's avonds.
HOE HERKEN JE EEN TE DIKKE EZEL?
Voor iemand die geen ervaring heeft met ezels zal minder snel opmerken dat zijn/haar ezel te dik is. Bij anderen wordt door onwetendheid het probleem genegeerd. Bij een te dikke ezel gaat de rug doorzakken. Vooral bij oudere ezels is dit een veel voorkomend verschijnsel. Hier is het de rug die te lijden heeft onder het gewicht van de ezel. Andere ezels krijgen dan weer vetophopingen op hun lichaam. Bij het knuffelen zal je dus een hobbelig parcours afleggen! Een opgezette, dikke nek die bovendien hard aanvoelt is het resultaat van een te energierijke voeding. Wanneer jouw ezel deze kenmerken vertoont is het eigenlijk al te laat! Dan is hij te dik, laat het dus niet zo ver komen! Op de foto's een ezeltje met doorgezakte rug en vetophopingen op het lichaam.
HYGIENE
Een goede hygiëne is even belangrijk als een gezonde voeding. Regelmatig de voederbakjes en drinkemmers proper maken behoort tot de taken van de verzorgers. Etensresten trekken ongewenste bezoekers zoals ratten en muizen aan. Ezels houden van vers, niet vervuild water en liefst in een propere drinkbak. Heb je last van ongedierte? Bij het houden van buitendieren is dit zeker niet ongewoon! Zoek naar een veilig middel om ze te bestrijden. Ratten vermenigvuldigen zich snel en brengen ziekten voort waar mens en dier vatbaar voor zijn!
WINTERWEER
Bij vriestemperaturen hebben ezels meer calorieën nodig om de kou te trotseren. Vergroot in dit geval de dagelijkse porties hooi. Naargelang de toestand van de ezel, mag er met brokken of korrels bijgevoederd worden. Hierbij denken we aan oude en verzwakte ezels. Bouw de hoeveelheden langzaam af als het bijvoederen niet meer noodzakelijk is. Geef lauw drinkwater en controleer regelmatig of het niet bevroren is. Beperk de hoeveelheid, het vergemakkelijkt de verwijdering van het ijs. Zorg er wel voor dat er altijd voldoende drinkwater ter beschikking is! Als het vriest is de lucht veel droger, alle dieren gaan dan meer drinken. Ezels kunnen best wel tegen de kou maar als het sneeuwt zet je ze beter in de stal. Zonder neerslag kunnen ze best in een sneeuwlandschap vertoeven. Gladde plekken zijn dan weer gevaarlijk voor het uitglijden, neem geen risico's en kies voor je ezel de veiligste plek.