Gedrag
Ezels communiceren via hun lichaamstaal. Uit de stand van de oren kunnen we lezen in welke gemoedstoestand ze zich bevinden. Rollende ezel, briesende ezel... elk gedrag heeft een functie of betekenis. Wie ezels houdt leert zo zijn dieren kennen, niet onbelangrijk in een mens/ezel relatie!
FLEMEN
Mensen met weinig of geen kennis van ezels zien hier een "lachende ezel". We moeten ze helaas teleurstellen want dit gedrag noemen we "flemen". De ezel trekt zijn bovenlip op en ontbloot zijn tanden. Hierbij vangt hij geurtjes op die hem prikkelen en zeker interessant kunnen zijn. In de neusholte bevindt zich het orgaan van Jacobson dat bestaat uit kraakbeen en veel zenuwen. Dit orgaan analyseert alle geurtjes. Zo kan een ezelhengst een hengstige merrie opsporen en een merrie haar veulen. Ook voor menselijke geurtjes zoals parfum zijn ezels gevoelig. Hormonale veranderingen kunnen er ook voor zorgen dat uw ezel gaat flemen tijdens uw aanwezigheid. Dit ezeltje leerde ik flemen op aanvraag tot groot jolijt van groot en klein! Telkens ze iets wil bekomen herhaalt ze het ritueel. Van slimme ezels gesproken!!!
GEEUWEN OF GAPEN
Geeuwen is een vorm van ontlading. In stresserende situaties zal men een ezel voortdurend zien geeuwen. Is de ezel helemaal ontspannen zal hij ook vaker geeuwen. Een onderzoek wees uit dat paarden en ezels geeuwen wanneer hun hersenen het te warm krijgen. Hier is het dus een vorm van afkoeling. Doet de ezel zijn mond voortdurend open en toe kan dit wijzen op een gezondheidsprobleem. Aarzel nooit om in dit geval een dierenarts te raadplegen!
GROOMEN
Groomen is een vorm van vachtverzorging die ezels en paarden bij mekaar toepassen. Ze trekken de lippen op en raspen met ontblote tanden over het lichaam van hun soortgenoot. Favoriete plekjes zijn de manen en de schoft. Dit gebeuren verloopt heel syncroom bij de beide dieren op dezelfde plaats. Het groomen vindt plaats bij dieren die erg aan elkaar gehecht zijn. De wederzijdse toestemming voor dit gedrag getuigt van een innige vriendschapsband. Zo zal dit nooit gebeuren met een dier uit een andere kudde. Heb je de kans getuige te zijn van dit tafereel? Geniet dan ten volle van de manier waarop ezels hun sociale contacten onderhouden...
DE STAART
Het zwiepen met de staart betekent irritatie. Tijdens de zomermaanden zijn het de vliegen die de ezels belagen. Hun staart gebruiken ze om die te verjagen. Hebben de ezels onderling een probleem dan laten ze dit merken via hun staart. Tijdens de hoefverzorging kan de verzorger ook al eens een krachtige slag van de staart krijgen. Zo laat de ezel weten dat hij er genoeg van heeft. Kortom: het hevige zwiepen van de staart kan een voorbode zijn van een trap, een beet of het verjagen van mens of dier. Gedrag waar zeker rekening moet mee gehouden worden!
ROLLEN
Heel vaak gaat de ezel zich rollen op de grond. Hiervoor hebben ze een vast plekje waar al gauw geen sprietje gras meer groeit. Het rollen heeft voor onze ezel een belangrijke functie. Zo verwijderen ze dode haren en parasieten uit hun vacht. Ezels houden niet van water maar een zandbad vinden ze heerlijk, dat blijkt uit het gekreun dat ze hierbij laten horen. Een ezel die zich rolt is een gezonde ezel die beschikt over een goede conditie. Pijnlijke bewegingen of plekjes zorgen er namelijk voor dat hij zich niet meer gaat of kan rollen. Het minder fraaie uitzicht achteraf moeten we erbij nemen! Pas geborsteld? Als dank mag een flinke rolbeurt zeker niet ontbreken. Ook wanneer de ezel na een wandeling of verblijf op de weide terug in zijn eigen omgeving komt, zal het rolplekje zeker opgezocht worden.
BRIESEN
Briesen of krachtig blazen door de neus gebeurt altijd op een stressmoment. Ofwel voelt de ezel zich niet op zijn gemak en willen ze dit doorgeven aan hun soortgenoten, ofwel geven ze aan dat alles onder controle is en dat ze zich goed voelen.
SLAPEN OF RUSTEN EZELS?
Jazeker, vaak liggen ze te rusten op hun zij met gestrekte benen en het hoofd op de grond. Hun onbeweeglijkheid veroorzaakt soms onnodig twijfel en onrust bij de ezelbaasjes! Op hun buik, benen onder het lichaam is dan weer een andere, rustende houding. Maar ezels kunnen ook staande rusten. Hiervoor kiezen ze een plekje onder een boom of een rustig hoekje waar ze beschutting vinden. Dan staan ze op drie benen; één achterbeen is opgetrokken. Dit noemen we "ruststand". Ezels zijn zonnekloppers, vooral in het voorjaar kunnen ze intens genieten van de zachte zonnestralen. Voor hen de ideale gelegenheid om een siësta te houden! Tijdens de zomer verkiezen ze dan weer een schaduwrijk plekje onder een boom of afdak. Een ezel die te vaak gaat liggen is nogal dikwijls het eerste symptoom van verzwakking of een kwetsuur. Wacht in dit geval nooit te lang om een dierenarts te raadplegen!
NATTE VOETEN
Als er iets is waar een ezel een hekel aan heeft dan is het wel aan natte voeten. Plassen worden met de grootste voorzichtigheid omzeild. Over een brugje stappen waar je door een spleet in de planken het water ziet stromen is er al teveel aan. Een verklaring voor dit gedrag zou te vinden zijn bij de natuurlijke oorsprong van de ezel die ontstaan is in de woestijngebieden waar water zeldzaam is. Vandaar ook het rollen of het zandbad, dat dient als lichaamsverzorging. Ezels kunnen schrikken van hun eigen spiegelbeeld. De kans bestaat dat ze daarom weigeren te drinken in een zwarte emmer. Ze verkiezen lichtgekleurde emmers waar de weerspiegeling veel minder is. Toch kunnen we een ezel aanleren om door water te stappen... Eenmaal hij zijn angst heeft overwonnen en met wat aanmoediging lukt het zeker!
SPELGEDRAG
Jonge ezels vertonen spelgedrag. Veulens rennen rondjes rond hun moeder. Hoe ouder ze worden, hoe verder ze zich van hun moeder wagen. Ook volwassen ezels, vooral hengsten spelen met elkaar. Hier gaat het vaak om het bepalen van een rangorde. Tijdens het spel bijten ze mekaar in de nek of in de benen. Alhoewel ezels zachtaardige dieren zijn kan het spelen soms overgaan in een gevechtsspel. Dan wordt er wel eens gesteigerd en gebeurt er een wilde achtervolging. Van zodra de rangorde erkent wordt door de lagere in positie, keert de rust terug. Bij ruinen (gecastreerde hengsten) verloopt het spel wat gemoedelijker. Ze houden ervan om elkaar te bespringen. Staat een ruin bij een merrie zal hij zeker ook pogingen doen om haar te bespringen. Alleen als de merrie dekrijp is zal hij niet weggetrapt worden. Spelgedrag hoort bij het "ezel zijn", één van de redenen om de ezel het gezelschap te geven van één of meerdere soortgenoten!
RIVALITEIT ONDER EZELS
Alhoewel ezels het meestal goed met mekaar kunnen vinden, kan er in bepaalde situaties soms een vorm van rivaliteit ontstaan. Meestal gaat het om een welles-nietes spel, bijvoorbeeld tijdens het eten. Dit kan gebeuren bij de braafste ezels... Ook tijdens die momenten blijven ze mekaar respectvol behandelen. Ze dwingen, dreigen en communiceren via hun lichaamstaal. Het is en blijft een bepalen van de rangorde. Merries gaan hun leiderschap verdedigen met de achterbenen. Hengsten en ruinen zijn op de borst voorzien van een dikke speklaag die hun beschermen tegen de klappen. Het hoofd houden ze ter bescherming in de hoogte. Hengsten en ruinen gaan eerder dreigend voor de aanval door op de merrie af te stormen. Ook dit is typisch ezelgedrag waar we niet kunnen tussen komen. Laten begaan, ze komen er wel uit is de boodschap! In dit filmpje ontstaat er rivaliteit tussen twee ezeltjes tijdens het eten. Zeker de moeite om eens te bekijken en... bij te leren! Het leven van de ezel zoals het is...
HET KLIKT NIET...
Het zal je maar overkomen... je vindt een maatje voor je ezel en het klikt totaal niet. Of plots komen ezels niet meer overeen en beginnen ze mekaar te belagen met kans op verwondingen. Een zeldzaamheid maar niet onoverkomelijk in de ezelwereld! Ezels hebben een eigen karakter, de ene is al dominanter dan de andere. Het zijn opportunisten die iedere situatie dankbaar gaan gebruiken ten voordele van hun eigen leventje. Oudere, verzwakte ezels kunnen al eens geviseerd worden door jonge, speelse ezels. Verandering van leefomgeving, baasjes, verzorging kunnen voor problemen zorgen. Ezels die mekaar verwonden of constant belagen met een slachtoffer als gevolg, moeten gescheiden worden van elkaar. Geef ze elk een eigen plekje, zowel in de stal als in de weide. Zorg ervoor dat ze mekaar nog kunnen zien zodat ze niet vervreemden van elkaar. Probeer het na een tijd van rust opnieuw. Lukt het totaal niet dan is een definitieve scheiding van de ezels noodzakelijk.
EMOTIES
Ezels zijn gevoelige dieren. Ze leven in een hechte gemeenschap, in een kudde of samen met een soortgenoot. Wanneer er jammer genoeg een ezel komt te sterven dan nemen de achtergebleven dieren op hun manier afscheid. Het klaaglijk gebalk bewijst dat er ook verdriet bestaat bij ezels. In dit filmpje neemt de kudde afscheid van een ezel die overleden is.